BiochemiaUrody - Strona Barbary Kwiatkowskiej (TYLKO-DO-ODCZYTU)

BasiaKwiatkowska

tanatos

Wysłany: 11 Sty 2006 08:08 am Temat postu: Zmiany w skórze związane z upływem lat
--------------------------------------------------------------------------------

ZMIANY W SKÓRZE ZWIĄZANE Z UPŁYWEM LAT
WPŁYW TERAPII FITOHORMONALNEJ
dr med. Helena Rotsztejn
Starzenie skóry jest procesem złożonym zależnym od czynników zewnętrznych
(oddziaływanie środowiska- promieniowanie UV, skażenia, infekcje, stresy, palenie tytoniu) oraz
wewnętrznych (ogólnej kondycji organizmu, w tym gospodarki hormonalnej). Zapoznanie się ze
zmianami zachodzącymi w skórze z upływem lat winno być poprzedzone prześledzeniem jej
budowy . Czynniki szkodliwe z różną mocą mogą oddziaływać na poszczególne elementy skóry.

Skóra pełni rolę bariery ochronnej, osłaniającej narządy wewnętrzne przed wpływami środowiska
zewnętrznego ( mechanicznymi, chemicznymi, fizycznymi i bakteryjnymi).
Bierze udział w
czynności wydzielniczej ( na zewnątrz ) i resorbcyjnej (wchłanianie), w metabolizmie białek,
węglowodanów, lipidów i witamin. Jest narządem czucia oraz odgrywa znaczącą rolę w procesach
odpornościowych (immunologicznych) ustroju ludzkiego (3).
Ważną cechą mającą wpływ na wygląd to elastyczność skóry. Zależy ona w dużym stopniu od
właściwej budowy i funkcjonowania skóry właściwej. Tu występuje tkanka łączna włóknista,
zawierająca dużą ilość włókien kolagenowych i sprężystych (elastycznych). Kolagen to białko
stanowiące aż 70% suchej masy skóry, a włókna sprężyste zaledwie 3%. W skórze właściwej
znajduje się substancja podstawowa, silnie uwodniona, w której leżą komórki i włókna. Poniżej
znajduje się tkanka podskórna. Zawiera ona niewielkie ilości luźnej tkanki łącznej oraz znaczne
ilości tkanki tłuszczowej.
Z upływem lat pojawiają się w skórze zmiany zanikowe, elastoza, narastajaca suchość oraz
wzrost ilości reaktywnych form tlenu (7).
Zmiany zanikowe dotyczą wszystkich warstw skóry. Zanik naskórka polega na jego
scieńczeniu, spłaszczeniu linii skórno-naskórkowej. Strefa podnaskórkowa oraz tkanka podskórna
ulega także zwężeniu. W układzie naczyniowym skóry zmniejsza się liczba naczyń oraz następują
niekorzystne ich zmiany anatomiczne (pogrubienie ścian).
Znać o sobie daje także proces elastozy. Polega on na powstaniu niepełnowartościowych i
pofragmentowanych włókien sprężystych (elastycznych). Elastoza oraz starzenie skóry wywołane
wpływem promieni słonecznych to bezpośrednie przyczyny pojawiania się zmarszczek, najbardziej
charakterystycznej cechy skóry dojrzałej. Ilość elementów komórkowych tkanki łącznej, głównie
fibroblastów, zmniejsza się wraz z wiekiem i eliminowana jest w procesie apoptozy, czyli
zaprogramowanej śmierci komórki. Fibroblasty produkują mniejszą ilość kolagenu oraz mniejsze
ilości lipidów. Te ostatnie odpowiedzialne są między innymi za nawilżenie skóry.
Komórki naskórka są także czynnikiem, który odpowiada za nawilżenie skóry. Są one
wypełnione związkiem posiadającym własności higroskopijne, dzięki czemu zatrzymują wilgoć.
Zmniejszenie suchości skóry polega na stosowaniu preparatów natłuszczająco-
nawilżających. Mogą to być kremy, maści, mydła lecznicze oraz specjalne płyny do kąpieli. Do
głównych składników wymienionych preparatów należą lipidy i nawilżacze. Stosowane zewnętrznie
lipidy wnikają w przestrzenie międzykomórkowe warstwy rogowej i odbudowują lipidy naskórka
oraz gromadzą się na powierzchni, hamując przezskórną utratę wody (9,1. Nawilżacze to związki
higroskopijne takie jak gliceryna, glikol propylenowy, mocznik. Wnikają one do warstwy rogowej,
przyciągając wodę ze skóry właściwej do zewnętrznych warstw naskórka (5).
Wszystkie procesy, składające się na powstanie dojrzałej skóry, ulegają nasileniu pod
wpływem promieniowania ultrafioletowego A(UVA,320-400nm) oraz promieniowania B (UVB,280-
320). Promieniowanie UVC zostaje prawie całkowicie pochłonięte lub rozproszone w warstwie
ozonowej atmosfery, nie ma więc wpływu na starzenie się skóry (4).
Najbardziej szkodliwe jest przebywanie na słońcu w środku dnia, gdy kąt padania
promieni jest największy, obrazowo podając, cień człowieka jest wówczas krótszy niż on sam.
Rano i wieczorem cienie są dłuższe, a promieniowani UV znacznie mniejsze.
Niekorzystne procesy przebiegające w skórze wraz z wiekiem wpływają na pojawienie się
szeregu objawów. Do częściej występujących należy tzw. rogowacenie słoneczne, nazywane
także starczym. W warstwie rogowej zachodzą nieustannie dwa procesy-rogowacenia i
złuszczania. Powinny one znajdować się w równowadze – tyle samo komórek ulega złuszczeniu
co przybywa nowych (2). W rogowaceniu starczym proces ten jest zaburzony. Skóra jest sucha,
łuszcząca (nadmiernie rogowaciejąca), z licznymi przebarwieniami i odbarwieniami, rozszerzonymi
naczyniami krwionośnymi, o szarożółtym wyglądzie. Na takim podłożu mogą tworzyć się raki
skóry.
Innymi zaburzeniami rogowacenia są brodawki starcze (łojotokowe), występujące w postaci
mniej lub bardziej wyniosłych hiperkeratotycznych grudek, często brunatno przebarwionych, o
nierównej powierzchni. Umiejscawiają się zwykle w okolicach łojotokowych, głównie
międzyłopatkowej i skroniowej. Nie ulegają zwyrodnieniu złośliwemu.
Na grzbietach rąk pojawiają się jako płaskie wykwity plamiste, podobne do plam
soczewicowatych, często nazywane plamami starczymi.
W odróżnieniu od plam starczych, występują również plamy soczewicowate złośliwe, duże,
brązowe, często na policzkach zniszczonych słońcem, które mogą wiele lat pozostawać
niezmienione lub być początkiem jednego z najgroźniejszych nowotworów złośliwych-czerniaka
złośliwego.
Na powiekach i szyi często spotykane są tzw. włókniaki nitkowate, miękkie kilkumilimetrowe
guzki barwy skóry lub trochę ciemniejsze.
Do zmian naczyniowych, typowych dla wieku dojrzałego, należą również naczyniaki
starcze, tzw. punkty rubinowe – kopulaste wykwity o średnicy rzędu kilku milimetrów, barwy
żywoczerwonej, występujące głównie na tułowiu. Innego typu zmiany naczyniowe, pojawiające się
z wiekiem, to teleagiektazje, czyli pękające drobne naczynia skórne.
Hormonalna terapia zastępcza a starzenie skóry
Skóra jest narządem zależnym od estrogenów i odgrywa ważną rolę w ich metabolizmie.
Receptory estrogenowe znajdują się w wielu narządach, w tym także w skórze, a androgeny
ulegają metabolizmowi do estrogenów w podskórnej tkance tłuszczowej w ilościach mogących
wpływać na ogólnoustrojowy poziom estrogenów.
Chociaż starzenie jest procesem fizjologicznym, to od dawna szukano metod, które
mogą w
znacznym stopniu proces ten zahamować i na wiele lat powstrzymać (6,14,15,16). Do takich
należy hormonalna terapia zastępcza (HTZ).
Wielomiesięczna HTZ obok wielu innych korzystnych działań na ustrój kobiety, ma również wpływ na wygląd skóry – jej wygładzenie,
wzmożenie elastyczności i zmniejszenie utraty wody (. Badania histopatologiczne dowiodły, że
po 6-miesięcznej kuracji HTZ wyraźnie zwiększa się liczba włókien kolagenowych w skórze kobiet
leczonych w stosunku do grupy kontrolnej. Wzrasta grubość naskórka oraz ilość wytwarzanego
łoju przez gruczoły łojowe. Obecnie coraz częściej stosuje się estrogeny również w kremach.
Powodują one znaczącą redukcję zmarszczek oraz poprawę elastyczności skóry.
W ostatnich latach, obok HTZ stosuje się fitoestrogenową terapię zastępczą (FTZ).
Stwierdzono, że niektóre flawonoidy roślinne mają budowę podobną do hormonów estrogenowych
i można je stosować zarówno doustnie, jak i w postaci kremów. Do fitoestrogenów należą między
innymi izoflawonoidy sojowe. Regularne ich stosowanie przyczynia się do spadku ćiśnienia
tętniczego krwi, obniża ryzyko chorób serca oraz chorób nowotworowych (1,10,13).
Estrogenom kobiety zawdzięczają gładką i jędrną cerę.
Estrogeny wpływają korzystnie na krążenie krwi w skórze, odpowiadają za syntezę włókien
kolagenowych, które stanowią rusztowanie skóry, oraz jej właściwe nawilżenie.
W okresie menopauzy w organizmie kobiety dochodzi do zmian hormonalnych – obniża się
poziom estrogenów. Kiedy praca jajników ustaje, skóra zaczyna starzeć się szybciej.
Aby pomóc skórze przetrwać ten trudny czas specjaliści polecają stosowanie preparatów z
hormonami z roślin np. z soi. Zawarte w soi fitoestrogeny : daidzeina i genisteina, budową
przypominają kobiecy estrogen. Idealnie naśladują jego działanie.
Fitoestrogeny pobudzają syntezę nowych włókien kolagenowych, ale chronią również stare włókna
kolagenowe skóry. Wychwytują wolne rodniki, które uszkadzają błony komórkowe.
Proces starzenia się skóry związany jest z pojawianiem się w niej procesów zapalnych, które
powodują uszkadzanie
naczyń krwionośnych, niszczenie komórek skóry i prowadzą do
powstawania zmarszczek.
Fitoestrogeny wygaszają procesy zapalne w skórze.
Wpływ witaminy A, C i E na wygląd skóry
Witaminy w kosmetykach stosowane są od wielu lat. Stanowią one uzupełnienie naturalnych
zasobów skóry, które nie zawsze wystarczają do prawidłowego jej funkcjonowania. Największe
znaczenie mają witaminy A,C i E.
Witamina A – retinol oraz jej pochodne zwane retinoidami, mogą występować w postaci naturalnej
oraz syntetycznej. Rośliny zawierają prowitaminę A ( B-karoten ), która w organizmie ulega
przemianom w procesach biochemicznych do retinolu (witaminy A), retinalu i kwasu retinowego.
Największe działanie na skórę wywiera retinol. Powoduje on zmniejszenie rogowacenia naskórka,
pobudza podziały komórek warstwy podstawnej. Witamina A, pomimo tego że większość jej
pozostaje w naskórku, działa również głębiej, na fibroblasty znajdujące się w skórze właściwej.
Zmniejsza ich rozpad oraz normalizuje funkcję produkcji kolagenu. Procesy te poprawiają koloryt
skóry, lepsze natlenienie, uwodnienie oraz przyczyniają się do wygładzenia zmarszczek (17).
Witamina C od dawna aplikowana na skórę jest jednym związkiem chemicznym-
kwasem askorbinowym. Pochodzi głównie z naturalnych źródeł-warzyw i owoców. Jej udział
związany jest z działaniem przeciwrodnikowym, fotoprotekcyjnym oraz wpływem na wzmożoną
produkcję kolagenu. Powoduje to poprawę wygladu skóry, rozjaśnienie przebarwień, zmniejszenie
rumienia i objawów reakcji zapalnej. Kwas askorbinowy nie posiada właściwości wnikania w
struktury lipidowe skóry, wobec tego wprowadzany jest w nośnikach, jakimi są liposomy (11).
Witamina E to nazwa stosowana do grupy związków zwanych tokoferolami. Dzięki swoistej
budowie chemicznej hamuje uwalnianie wolnych rodników tlenowych oraz posiada powinowactwo
do lipidów (błon komórkowych, substancji międzykomórkowych) hamując rodnikowe ich utlenianie.
Dzięki temu witamina E łatwo przenika do naskórka i skóry właściwej. Cechą charakterystyczną
jest to, że nie ulega ona przekształceniu w kolejny reaktywny rodnik, a wprost przeciwnie,
regeneruje się i znowu działa jako cząsteczka przeciwrodnikowa (12). Potrzebuje ona do
regeneracji witaminy C.
Tabela 1. Fitohormony i witaminy stosowane w kremach, istotnie wpływające na stan
skóry
Substancja czynna
Funkcja
• Fitoestrogeny
sojowe
•
regulują produkcję kolagenu i elastyny, zapobiegają
powstawaniu zmarszczek,
•
mają wyraźny dodatni wpływ na stan skóry, jej nawilżenie,
zmniejszając niekorzystne zmiany związane z tzw.
starzeniem hormonalnym,
• wygaszają procesy zapalne w skórze,
• wykazują działanie antyoksydacyjne,
• redukują przebarwienia skóry.
• Witamina A
Zmniejszenie rogowacenia naskórka, spadek utraty wody,
zmniejszenie przebarwień skóry
• Witamina C
Działanie fotoprotekcyjne, przeciwrodnikowe, wybielające,
przeciwzapalne

• Witamina E
Działanie przeciwrodnikowe, zmniejszenie utraty wody

Piśmiennictwo:
1. Brown BD, Thomas W, Hutchins A et al. Types of dietary fat and soy minimally affect hormones and
biomarkers associated with breast cancer risk in premenopausal women. Nutr. Cancer. 2002; 43(1)
, 22-30.
2. Brysk MM., Rajaraman S. Cohesion and desquamation of epidermal stratum corneum.
Prog. Histochem. Cytochem.1992; 25,1-53.
3. Cork MJ. The importance of skin barrier function. J.Dermatol. Treat 1997; 8, 7-13
4. De Winter S, Vink AA , Roza L. et al. Solar-stimulated skin adaptation and its effect on subsequent
UV-induced epidermal DNA damage. J. Invest. Dermatol. 2001; 117, 678-682.
5. Draelos Z.D. Therapeutic moisturizens. Dermatol.Clin. 2000; 18, 597-607.
6. Dunn L.B, Damesyn M., Moore A.A.et al. Does estrogen prevent skin aging Arch. Dermatol. 1997;
133,339-342.
7. Fenske N.A., Lober C.W. Structural and functional changes of normal aging skin. J. Am. Acad.
Dermatol. 1986; 15, 571-85.
8. Guinot C , Malvy D , Ambroisine L. et al . Effect of hormonal replacement therapy on cutaneus
biophysical properties of menopausal women. Ann. Dermatol. Venereol. 2002; 129(10 Pt 1), 1129-
33.
9. Loden M, Andersson A.C. Effects of topically applied lipids on surface-irritated skin. Br. J. Dermatol.
1996; 134, 215-20.
10. Nagata C, Shimizu H, Takami R et al. Soy product intake and serum isoflavonoid and estradiol
concentrations in relation to bone mineral density in postmenopausal Japanese women. Osteoporos
Int 2002; 13(3) , 200-4.
11. Nusgens B.V, Humbert P, Rougier A. et al. Topically applied vitamin C enhances the mRna level of
collagens I and III, their processing enzymes and tissue inhibitor of matrix metalloproteinase 1 in the
human dermis. J. Invest. Dermatol. 2001; 116, 853-859.
12. Postaire E., Junngman H., Bejot M. et all. Evidence for antioxidant pigmentation in skin: nutrients-
induced results of a clinical trial. Biochem. Mol. Biol. Int. 1997, 42(5), 1023-33.
13. Rivas M, Garay RP, Escanero JF et al. Soy milk lowers blood pressure in men and women with mild
to moderate essential hypertension. J Nutr. 2002; 132(7) , 1900-2.
14. Sator P, Schmidt J, Sator M. at al. The influence of hormone replacement therapy on skin ageing: a
pilot study. Maturitas. 2001; 39(1), 43-55.
15. Schmidt J, Binder M , Macheiner W. et al. Treatment of skin aging symptoms in perimenopausal
women witch estrogen compounds. Maturitas. 1994; 20,25.
16. Vaillant L, Callens A. Hormone replacement treatment and skin aging. Therapie. 1996; 51(1), 67-70.
17. Varani J, Warner R , Gharaee-Kermani M. et al. Vitamin A antagonizes decreased cell growth and
elevated collagen-degrading matrix metalloproteinases and stimulates collagen accmulation in
naturally aged human skin. J. Invest. Dermatol. 2000; 114, 480-486.
18.
Wertz P.W. Lipids and barrier function of the skin. Acta Derm. Venereol. 2000; 208 (suppl): 7-11